Γράφει ο Νικόλας Κανελλόπουλος
Πώς άραγε αποτυπώνει κανείς το θαύμα; Σαφώς περιγραφικά. Πώς όμως μπορεί να μεταφέρει ακριβώς μια αλλαγή εποχής τόσο… κοσμογονική, όσο η σημερινή ιστορία; Είναι η διαχρονικότητα του κατορθώματος, μαζί μ’ αυτό κι ο αντίκτυπός του, που διαμορφώνει συνειδήσεις και αλλάζει συσχετισμούς. Αποτελεί τομή, τον ορισμό της μετάβασης στη κλίμακα του χρόνου, στο «πριν» και στο «μετά». Ένα πριν αφάνειας κι ένα μετά ανά – γεννησιακό, με δόξα διαχρονική στην έναρξή του. Η μουσική, επίσης, αναλλοίωτη στο χρόνο - τέχνη γαρ - αρωγός. Νίκος, Μάρκος και «Νιόνιος».
Αυτό είναι το Eurobasket 1987. Μια αφετηρία μπασκετική που κυριολεκτικά ξεπερνά τις γραμμές του παρκέ, εξαπλωνόμενη σε ολόκληρο το αθλητικό γίγνεσθαι της χώρας, με τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές στο πέρασμα των ετών για τη συλλογική μνήμη: οι «χρυσές» βολές του Αργύρη Καμπούρη. Ο x factor της Εθνικής Φάνης Χριστοδούλου. Η τακτική μαεστρία του Κώστα Πολίτη. Η κυριαρχική και… αιθέρια παρουσία του απόλυτου Έλληνα Hall of Famer, Νίκου Γκάλη και η δήλωση – προφητεία του στην ΕΡΤ. Ο «πύργος» Παναγιώτης Φασούλας. Μα, φυσικά, σύσσωμη η «Γαλανόλευκη» αρμάδα, ο «Δαυίδ» που νίκησε τον «Γολιάθ» Τσετσένκο. Αυτή η ίδια που έγινε τραγούδι από τον Νίκο Πορτοκάλογλου και τους Φατμέ, απόδειξη… εφάπαξ πως αποτελεί αναπόσπαστο και ξεχωριστό κομμάτι της νεωτερικής κοινωνικής κουλτούρας μας, «ντυμένη» στους αιώνες των αιώνων με «του Φίλιππα Συρίγου τη φωνή, ν’ αντοιχεί στη μεγάλη μας στιγμή», όπως πολλά χρόνια μετά τραγουδά επετειακά ο Μάρκος Κούμαρης για τους Locomondo, σ’ ένα τραγούδι – «γέφυρα δύο εποχών» μιας χώρας εκ των πραγμάτων… άλλης.
Η Ιταλία και το απόλυτο «5x5» στον άλλο όμιλο εξανεμίζονται από τους 90 «γαλανόλευκους» πόντους, ο Νίκος Γκάλης χαρίζει την ατάκα του τουρνουά στον Βασίλη Σκουντή και η κάμερα απαθανατίζει στο φακό της ένα από τα σπουδαιότερα στιγμιότυπα αρχείου της ΕΡΤ στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Είχε προβλέψει την ήττα τους από το ζέσταμα, βλέποντας τα «φοβισμένα μάτια» τους και οι 38 πόντοι του ήταν το επιστέγασμα του προαναγγελθέντος μπασκετικού θανάτου τους. Στις 14 Ιουνίου, τέσσερις μέρες αργότερα, τίποτα δεν ήταν όπως πριν. Ο αρχικός στόχος πρόκρισης στα προημιτελικά είχε επιτευχθεί και οι προκρίσεις επί Ιταλών (90-78) και Γιουγκοσλάβων (81-77) έκαναν τους πάντες να πιστεύουν πως η «φουρνιά» αυτή δεν είναι τυχαία και δύναται να ονειρεύεται με τα μάτια ανοικτά.
Αυτό συνέβη ακριβώς: Διαχρονικότητα σημαίνει η απόλυτη διδακτική ιστορία για μια ολόκληρη κοινωνία: το πέρασμα από το «ονειρεύομαι» στο «μπορώ» και την εξίσωση του «θέλω» με την πίστη και την ελπίδα, οι οποίες δεν έχουν μόνο... λογοτεχνικό λόγο ύπαρξης, αλλά αποτελούν στοιχεία λειτουργίας μιας ομάδας. Την σιγουριά της αναμονής αυτής της «επόμενης στιγμής» μιας νέας πρόκλησης, που είναι και πρόσκληση από την Ιστορία. Η ανταπόκριση στο κάλεσμά της, σπουδαία, η επίγνωση ικανότητας το διαχρονικότερο δώρο. Η απαράμιλλη κληρονομιά εκείνης της νύχτας στο επιβλητικό 103-101 επί της Σοβιετικής Ένωσης αποτελεί την απόλυτη έμπνευση στα παιδικά μάτια αυτών που 18 χρόνια μετά στη Σερβία θα περνούσαν για δεύτερη φορά το χρυσό στο «στήθος» της Ελλάδας, αποδεικνύοντας πως ήταν οι συνεχιστές της κληρονομιάς. «Δράκος» το 1987 στα παρκέ, «δράκος» το 2005 στους πάγκους ο Παναγιώτης Γιαννάκης είναι η απόλυτη ενσάρκωσή της. Όπως, άλλωστε, και όλοι οι ήρωες του ΣΕΦ εκείνο το βράδυ. Η ρουτίνα ήρθε ξανά, αλλοίμονο, η Ζωή, άλλωστε, προχωρά. Αλλά αυτό το «κάτι» που άλλαξε σ’ εκείνο το «χθες» αποτελεί φάρο για τις επιτυχίες του αθλητικού μας μέλλοντος.
Μέχρι τότε, ένα άλλο κοσμογονικό κατόρθωμα αναμένει καρτερικά τους δικούς του συνεχιστές. O… προάγγελος του Βελιγραδίου, το θρυλικό «πειρατικό» της Πορτογαλίας, περιμένει να σαλπάρει ξανά, ως το αντίστοιχο ’87 της μπάλας. Μακάρι να είναι του χρόνου το καλοκαίρι. Ας όψεται η δεκαετής μας περιπλάνηση, που μας κόστισε μια γενιά. Επώδυνο, μα η επόμενή της, η... τωρινή, είναι εδώ ήδη και τα παιδικά όνειρά της είναι το σύγχρονο «American dream» όλων μας. Πρωταθλητές μπορεί να μη γίνουμε - δεν πειράζει, ας μη γίνουμε. Αλλά ίσως ήρθε η ώρα να ενώσουμε επιτέλους τις δύο ποδοσφαιρικές εποχές, μετά την... άνω τελεία της Βραζιλίας. Να «σμίξουμε παλιές κι αναμμένες τροχιές» κι ας (πιστέψουμε πως μπορούμε να) γίνουμε ξανά τραγούδι. Το ροκ του μέλλοντός μας...
