Γράφει ο Νικόλας Κανελλόπουλος
Γιάννης κούμας (56'), Τζο Νάγκμπε (78'), ντέρμπι «χορταστικό», ισόπαλο και η βραδιά επιτάσσει την επιστροφή στη βάση στα βόρεια της χώρας. Το βράδυ είχε αγωνιστικο χαρκτήρα και μόνο, τα χαράματα της επόμενης μέρας τα πάντα αλλάζουν, καθορίζουν ζωές πολλών και δημιουργούν μια θλιβερή επέτειο. «Είμαι βαρύτατα συγκλονισμένος από την τραγωδία που έπληξε την οικογένειά μας. Τέτοιες ώρες η οδύνη είναι μεγάλη και κοινή για όλους μας, από τον πρόεδρο ως τον απλό φίλαθλο. Τέτοιες ώρες τα λόγια αποδεικνύονται ανίκανα να περιγράψουν τα συναισθήματα και είναι συνεπώς περιττά.», η ανακοίνωση του προέδρου τότε, Γιώργου Μπατατούδη. Οδύνη. Μεγάλη, κοινή, καθολική. Συναίσθημα καθηλωτικό και βαθιά επώδυνο, με αποτέλεσμα μια συσπείρωση πρωτόγνωρη, εξ αιτίας του πόνου, και πάντα υπαρκτή. Στην απώλειά της κυριαρχούν θλίψη, σιωπή και το κλασικό ανέκαθεν, μα αναπάντητο διαχρονικά ερώτημα: «γιατί». Διακρίσεις δεν γίνονται, ούτε τις επιδιώκουμε φυσικά, ωστόσο, το ερώτημα ηχεί διαφορετικά όπως αναλόγως συμβαίνει, ιδίως στις τραγωδίες συμβάντα σαν κι αυτά ίσως να ηχούν διαφορετικά, όταν αυτοί που φεύγουν είναι νέοι. Όπως ακριβώς στο δυστύχημα των Τεμπών. Ένα ακόμη, γιατί ναι, έχει συμβεί ξανά. Τότε όμως ήταν η πρώτη φορά.
Οι συνθέσεις των ομάδων:
Παναθηναϊκός (Γιάννης Κυράστας): Nικοπολίδης, Μπασινάς, Χένρικσεν, Ολιβάρες, Λυμπερόπουλος, Γκούμας, Γκαλέτο (59' Ασάνοβιτς), Πφλίπσεν (69' Κιάσος), Σιπνιέφσκι, Βαζέχα (59' Νασιόπουλος), Μίκλαντ
ΠΑΟΚ (Άρι Χάαν): Μιχόπουλος, Μπάντοβιτς (38' Νάγκμπε), Βενετίδης, Κατσιαμπής (46' Χασιώτης), Ντόλμπεργκ, Μαχαιρίδης, Μαραγκός (62' Βαλέντσια), Φρατζέσκος, Γεωργιάδης, Σάμπρι,Τετράζε
Οικογένεια, λοιπόν. Μέχρι να ξεκληριστούν οι 57 βιολογικές από την πικρή επανάληψη της ιστορίας 24 χρόνια μετά, με τελείως διαφορετικές διαστάσεις, και να προσθέσουμε στο ημερολόγιο μια από τις πιο θλιβερές επετείους οδύνης στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, η οπαδική του ΠΑΟΚ θα μνημονεύει ες αεί την 4η Οκτωβρίου 1999, όταν χάθηκαν εφτά άνθρωποι – οι έξι οπαδοί του με μέσο όρο ηλικίας που πραγματικά πονά. Χαράλαμπος Ζαπουνίδης (20 ετών), Δημήτρης Ανδρεαδάκης (25), Χριστίνα Τζιόβα (18), Αναστάσιος Θέμελης (22), Γεώργιος Γκανάτσιος (22), Κυριάκος Λαζαρίδης (17) και Αστέριος Αγκζιώτης (68). Tο λεωφορείο της εταιρείας «Relax Travel» επιστρέφει προς Θεσσαλονίκη από Αθήνα, μετά το ισόπαλο (1-1) ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό και στα δύο χιλιόμετρα προ των διοδίων των Τεμπών, η προσπέραση που επιχειρήθηκε ήταν μοιραία, καθώς ήταν αυτή που προκάλεσε τη σύγκρουση με το επερχόμενο στο αντίθετο ρεύμα φορτηγό με κατεύθυνση προς Λάρισα, το οποίου οδηγούσε ο τελευταίος της λίστας. Ώρα 04:30 τα ξημερώματα.
Άπαντες νεκροί οι προαναφερθέντες, 77 συνολικά οι επιβάτες, εκ των οποίων 33 τραυματίες. Η προ ετών περιγραφή του επιζώντα Ηλία Βλαχόπουλου, μέλους του Σ.Φ. ΠΑΟΚ Κορδελιού, στον σταθμό Arena 89,4, ενδεικτική: «Δεν μπορούν να ξεχαστούν, σου μένουν μια ζωή. Γυρνούσαμε από την Αθήνα, κοιμόμασταν γιατί ήταν πέντε παρά ξημερώματα. Το ασθενοφόρο ήρθε γρήγορα, αλλά ο θάνατος ήταν ακαριαίος. Μέσα στον ύπνο....Οι πέντε ήταν στον πάνω όροφο. Ήμουν δυο θέσεις πίσω από τον Ανδρεαδάκη στον κάτω όροφο...Ο οδηγός είχε βάλει τον γιο του. Μιλούσαμε με τον οδηγό και του είπαμε αν είσαι κουρασμένος πάρε τηλέφωνο να στείλουν έναν άλλο. Ξεκινήσαμε με τον κανονικό οδηγό και στο δρόμο άλλαξε. Ήταν να γίνει. Το πανό εκείνο το έχουμε στο σύνδεσμο και δεν το βγάζουμε. Έχει αίματα πάνω, με αυτό σκεπάσαμε τα δυο παιδιά. Το έχουμε και δεν το βγάζουμε. Ισχύει ότι περνούν οπαδοί άλλων ομάδων και βάζουν δικά τους κασκόλ επάνω στο μνημείο των οπαδών. Και αυτοί οπαδοί είναι όπως και εμείς…»
Η ζωή δεν έχει χρώμα, φανέλας ή δέρματος, να όμως που το νήμα τους κόβεται στο όνομα ιδεολογικής υπεροχής ταυτοτήτων που δε απομυθοποιούνται πλήρως στο τέλος της μέρας, ως φορείς αίματος. Απόλυτη ταύτιση με το άρθρο του Χρήστου Μιχαηλίδη στην «Ελευθεροτυπία» δύο ημέρες μετά, ο ιδανικός επίλογος. Δυστυχώς, γνωρίζουμε καλά από τέτοια. «Μια τραγική Δευτέρα, μετά από ένα χαρούμενο Σαββατοκύριακο», λέει αφοπλιστικά, μεταξύ πολλών που τοποθετήθηκαν, ο πρόεδρος του ερασιτέχνη, Θανάσης Κατσαρής. Συναισθήματα υπερβατικά της όποιας ιδιότητας και ταυτότητας, ακριβώς γιατί η ζωή και το δικαίωμά της είναι καθολικά, αναφαίρετα και διαχρονικά. H ραδιοφωνική εκπομπή της Super 3 του συμπολίτη Άρη, δεν πραγματοποιείται εις ένδειξη σεβασμού και πένθους και από τότε ο ΠΑΟΚ αποκτά τη δική του πικρή ημέρα μνήμης - γι' αυτό και καθήκοντος. Μακάρι να πετύχουμε και την υπέρβαση της αλλαγής. Μέχρι τότε, ας δούμε πόσα σπίτια θα κλείσουν. Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, πάντως, ο ουρανός «ομορφαίνει λίγο περισσότερο από τα κασκόλ»...
Το άρθρο:
«Αφιερωμένο στο Χαράλαμπο, τη Χριστίνα, τον Τάσο, το Γιώργο, τον Κυριάκο, το Δημήτρη και σε όσους έφυγαν από κοντά μας ταξιδεύοντας στους ουρανούς, με τον δικέφαλο της καρδιάς τους να τους συντροφεύει για πάντα “Όποιος δεν έχει ταξιδέψει με πούλμαν για να δει την αγαπημένη του ομάδα ν’ αγωνίζεται εκτός έδρας, πολύ δύσκολα θα καταλάβει αυτό το σημείωμα. Ημέρα χθες που η Θεσσαλονίκη έθαψε έξι παιδιά της, άκουσα στις συνηθισμένες, κατά την διάρκεια των τηλεοπτικών ειδήσεων συζητήσεις, μεταξύ γνωστών και φίλων, πολλούς να αναρωτιούνται, κάπως απαξιωτικά
“Τι το ‘θελαν, μωρέ να ΄ρθουν στην Αθήνα με τον ΠΑΟΚ;”. Και κατά καιρούς, όταν συμβαίνει να έχουμε συμπλοκές φιλάθλων σε διάφορες πόλεις, ακούω τους γνωστούς, τυποποιημένους ανθρώπους να καταλήγουν εύκολα στο “ηθικόν δίδαγμα”: “Να δούμε τι ανατροφή έχουν πάρει αυτά τα παιδιά”. Το ταξίδι, λοιπόν, για το παιδί της εξέδρας είναι ένα κομμάτι μονάχα, ίσως και το ωραιότερο όμως, αυτής της συγκλονιστικής του διαδρομής μέσα από τα πιο όμορφα του χρόνια. Ταξιδεύει, γιατί είναι έγκλημα σ’ αυτή την ηλικία να παραμένεις στάσιμος. Η ομάδα του είναι πολλές φορές απλώς ένα πρόσχημα.
Στις ποδοσφαιρικές αυτές εκδρομές αναπτύσσεται, όσο πουθενά αλλού, η έννοια της αλληλεγγύης και της ανιδιοτελούς συμπαράστασης του ενός προς τον άλλον. Αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε “χαρά της παρέας”, μέσα στα πούλμαν των οπαδών είναι χειροπιαστή πραγματικότητα. Το σάντουιτς του ενός ανήκει και στον άλλον.
Το “κερνάω μια μπύρα ή ένα αναψυκτικό” είναι ενέργεια απολύτως φυσική, σαν να σκουπίζεις -ας πούμε- τον ιδρώτα από το κούτελο, δεν το σκέφτεσαι, το κάνεις. Πολλές φορές, όταν ο ένας πει “δεν μπορώ να έρθω αυτό το Σαββατοκύριακο, δεν έχω φράγκα”, είναι εκπληκτικό το πόσο γρήγορα θα πέσει σύρμα στους υπολοίπους και θα βρεθούν λεφτά. Λεφτά, που κανείς δεν απαιτεί να επιστραφούν ποτέ. Στα ταξίδια τους αυτά -που εμείς οι βολεμένοι βλέπουμε πάντοτε με κακό μάτι- τα παιδιά είναι χαρούμενα.
Όπως δεν είναι, δηλαδή, στο σπίτι τους, στο σχολείο, στη γειτονιά, στην πόλη. Ερωτεύονται, συζητάνε, καβγαδίζουν, λένε σαχλαμάρες, τραγουδάνε, μερικές φορές υπερβαίνουν τα όρια. εντάξει Αλλά, γιατί είναι έγκλημα να υπερβαίνει τα όρια ένα παιδί 20 χρονών και δεν είναι όταν τα υπερβαίνει ένας πολιτικός 60 χρονών ή ένας δημοσιογράφος 40; Ειρωνεία! Τη στιγμή που ο μισός πληθυσμός αυτής της τερατούπολης, της Αθήνας, την εγκατέλειπε από τον φόβο των σεισμών, αυτά τα παιδιά, οι οπαδοί του ΠΑΟΚ, ήρθαν εδώ. Και σκοτώθηκαν φεύγοντας, όταν οι αλαφιασμένοι Αθηναίοι είχαν πια επιστρέψει.
Τη στιγμή της σύγκρουσης κοιμόντουσαν. Ήταν γλυκός ο ύπνος τους, όχι τόσο γιατί ο ΠΑΟΚ πήρε καλό αποτέλεσμα από τον Παναθηναϊκό, όσο γιατί απλώς είχαν περάσει ωραία. Είχαν ζήσει. Δεν είχαν μουχλιάσει, όπως όλοι εμείς.
Στο καλό ρε φιλαράκια! Και μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί και τα κασκόλ σας, να τον ομορφύνετε πιο πολύ τον ουρανό.»
