Γράφει ο Νικόλας Κανελλόπουλος
Πολλές οι φωτογραφίες που θα μπορούσαν να επιλεγούν ως «κεντρική» στη σημερινή στήλη. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις, άλλωστε. Όλες τους (σ.σ. οι εικόνες) από το βράδυ εκείνο κοινές, χαρούμενες, ανέμελες, «καταπράσινες». Την ίδια στιγμή, για την ακρίβεια, πολύχρωμες, όπως ακριβώς αξίζει και αρμόζει στην κάθε παιδική ψυχούλα να είναι οι αναμνήσεις της.
Ανέκαθεν σκηνές ανάλογες πάντοτε είναι αυθόρμητες, καθότι απελευθερωμένες από την πίεση του «πρέπει» - όσο γλυκιά η δόξα του, άλλο τόσο καθηλωτικοί οι περιορισμοί της ανταπόκρισης στο καθήκον του. Τα παιδιά όμως δεν (πρέπει να) προβληματίζονται ακόμη γι’ αυτά γιατί απλά είναι παιδιά και, ακριβώς ως τέτοια, έχουν ως μοναδικό «καθήκον» τους την ανεμελιά και το παιχνίδι. Ωσότου μεγαλώσουν και χαράξουν τη δική τους πορεία. Η αγνότητα στο παιδικό πρόσωπο και ο αυθεντικός του αυθορμητισμός δίνει «αυτό το κάτι» στην ομορφιά της ζωής που δεν έχουν οι «μεγάλοι», ενώ το μικροσκοπικό φυσικό μέγεθος, συνδυαστικά με το γιγαντιαίο «Ολυμπιακό Στάδιο» του Βερολίνου, αναγάγει το παλκοσένικο ποδοσφαιρικής δόξας (και) του μπαμπά σε αχανή παιδική χαρά. Σ’ ένα θεόρατο παιδικό πάρτυ, με καλεσμένη (και) την ίδια. Ή, μάλλον, πρωταγωνίστρια. Αυτό στα μάτια του μπαμπά σίγουρο – αχρείαστη η επιβεβαίωση οποιουδήποτε. Για όλους μας, έμελλε να ισχύσει το ίδιο δεκαετία ακριβώς αργότερα.
Ιούνιος, ο μήνας έχει έξι, χρονιά 2015. Η πεντάχρονη Σάνα τρέχει στο κέντρο του γηπέδου και ο χαζομπαμπάς, Λουίς Ενρίκε, την «μοιραίνει» με τα χαρτάκια της απονομής. Αυτή στην οποία βρέθηκε λίγο νωρίτερα χαμογελαστός και επιβεβαίωσε το πρώτο τρεμπλ της καριέρας του. Η Γιουβέντους χάνει ξανά τελικό και το 3-1 που ήρθε όχι ιδιαίτερα δύσκολα, είναι επιβλητικό ακριβώς γιατί προσπάθησε, μα γνώριζε κι ίδια πως δεν μπορεί. Όχι επειδή δεν είναι καλή φυσικά, μα διότι είναι καλύτερη η Μπαρτσελόνα (του). Η ίδια που ζούσε εν αγνοία της το προτελευταίο κορυφαίο ευρωπαϊκό βράδυ της και σταδιακά εισχωρούσε στη δίνη των συνεπειών των διοικητικών λαθών του παρελθόντος, με κατάληξη τον παθολογικό, σισσυφικό και φαύλο κύκλο των διασυρμών της.
Είναι η στιγμή τους. Μία ακόμη από τις αναρίθμητές που (οφείλει να) έχει κάθε γονιός με το παιδί του. Μία ακόμη, μέχρι τότε, και βασικά, μέχρι λίγα χρόνια μετά. Μία εξ αυτών έμελλε να μείνει γραμμένη στην ιστορία της μπάλας: η απεικόνιση που καρφώνουν την καταλανική σημαία, ως λάβαρο κατάκτησης, αφού παίζουν μαζί της, στο κέντρο του γηπέδου, γίνεται πηγή έμπνευσης για το μνημόσυνό της μικρής στην εξέδρα του Μονάχου. Τότε, εν ζωή, ντυμένη στα «μπλαουγκράνα», τώρα στον νέο τελικό με τα «παριζιάνικα». Η φαμίλια Ενρίκε φαίνεται πως εκπληρώνει το απόλυτα γονεϊκό χρέος στο νεαρότερο μέλος της, ούσα, μάλιστα, ευλογημένη να δύναται να της παρέχει άνεση ξεχωριστή από αυτή που επιδιώκουν και μπορούν οι άλλες, «νορμάλ» οικογένειες. Όλοι με μοίρα γεννιόμαστε, όμως, και αυτή μας συναντά, όπου και να βρίσκεσαι και ιδίως, όποιος και να ‘σαι. Σε συναντά για να σε δοκιμάσει. «Το γραμμένο που το λένε πεπρωμένο», που λεέι και το τραγούδι. Το ερώτημα ανθρώπινο, εν προκειμένω, σπαρακτικό: «Γιατί σ' εμένα»;
Αύγουστος, 29 του μήνα, έτος 2019. Τέσσερα χρόνια μετά από εκείνο το πατρικό παιχνίδι, ο Λουίς Ενρίκε ανακοινώνει πως δε θα ζήσει κάτι ανάλογο ξανά. Δηλώνει τον θάνατο της κόρης του, η οποία στα εννιά της πια, αφήνει την τελευταία της πνοή, εξ αιτίας του οστεοσαρκώματος. Είδους παιδικού (και εφηβικού) καρκίνου των μακρών οστών. Δυσβάσταχτο χτύπημα, πόνος γονιού για την απώλεια του σπλάχνου του, ίσως και να μην υπάρχει συγκρίσιμος στον κόσμο. Ο ίδιος συντετριμμένος, γελαστός, χάρη στις αναμνήσεις που νοσταλγεί, γελασμένος από την ίδια τη Ζωή, που γενναιόδωρα του χάρισε ό,τι έγινε, μα απροκάλυπτα του στέρησε ό,τι ήταν. Ή μήπως όχι, τελικά;
«Μέσα από τη Στωικότητα έμαθα να ελέγχω τα συναισθήματά μου. Τα βιβλία μού άνοιξαν έναν δρόμο για να βρω δύναμη, δικαιοσύνη και αυτοέλεγχο πάνω στις σκέψεις και τις αδυναμίες μου. Να ζω με μετριοπάθεια, χωρίς εντάσεις». Φάρος και σανίδα μαζί, η φιλοσοφία υπήρξε για τον Λουίς η δίοδος χάραξης μιας νέας πορείας, κατά την απόσυρση, τον Ιούλιο του 2004. Τότε που στην αυγή της νέας εποχής, χάρη στο πιο γλυκό ελληνικό καλοκαίρι, έψαχνε ο ίδιος τον δρόμο για τη δική του νέα ζωή. Βρέθηκε στο Βερολίνο 11 χρόνια μετά, ως καταξιωμένος και με τη «βούλα» πια ένας από τους καλύτερους της γενιάς του.
— Out Of Context Football (@nocontextfooty) June 2, 2025
Είναι διδακτικό ό,τι (μας) συμβαίνει; Συμβαίνει σε εμάς ή για εμάς; (Τι) Συνιστά κάτι απ’ όλα αυτά τιμωρία, κι αν ναι, γιατί – ή, αντίστροφα, γιατί όχι; Σε τι ωφελεί το κουράγιο να το θεωρούμε μαθητεία - το έχουμε; Μπορεί ο θάνατος να είναι διδακτικός, πόσο μάλλον όταν ένας γονιός θάβει το παιδί του; Ταυτισμένη με μεταθανάτια ερωτήματα, «με τη ζωή μετά» και, επομένως, άκρως και εξ ορισμού θρησκευτική, η ίδια φιλοσοφία που τον έσωσε τότε, τον δικαίωσε πριν από ακριβώς επτά μέρες, αποθεώνοντας τον τρόπο της να στέλνει μηνύματα, διά μέσου της Ζωής: τη σημειολογία. Ξανά Γερμανία, 10 χρόνια μετά. Όχι Βερολίνο τώρα, αλλά Μόναχο, κι όχι Γιουβέντους, μα Ίντερ. Δεν καθοδηγεί την Μπαρτσελόνα, αλλά την Παρί Σεν Ζερμέν. Η ομάδα των «πριγκήπων», που επίσης για σχετικά δεκαετία, δεν ήταν παρά γυμνοί βασιλιάδες. Τους έκανε να καταλάβουν πως κριτήριο επιτυχίας είναι η διεκδίκηση, όχι η εξαγορά. Το να είμαι, να εκφράζομαι, να παλεύω και να υπάρχω, όχι το να... περιφέρομαι πολυτελώς, ψευδώς απελυθερωμένος, χάρη στις υλικές ανέσεις, πνευματικά παγιδευμένος εξ αιτίας τους, όμως.
Η δικαίωση σαφώς και αγωνιστική, κατά βάση αποτελεί επιβράβευση για την γενναιότητα, την αξιοπρέπεια και τον επαγγελματισμό που αντιμετώπισε εξ αρχής τον χαμό της – επομένως ουσιαστικά η διδαχή σαφώς και είναι υπερβατική του ποδοσφαίρου. «Πώς θέλω εγώ να σκέφτεται η Σάνα ότι διαχειρίζομαι την απώλειά της;» αναρωτιέται αφοπλιστικά στο ντοκιμαντέρ «No tenéis ni puta idea» («Δεν έχετε καμία γα...νη ιδέα»), όπου κυριαρχεί η δυσβάσταχτη απώλεια. Και η διαχείρισή της. Γιατί υπάρχει.
Η ζωή είναι ταξίδι προετοιμασίας για τον θάνατο, λέει ο στωικισμός και η μελέτη του ενός, σημαίνει την εξοικίωση με το άλλο. Ο προπονητής – ή μάλλον ο πατέρας - από τις Αστούριες, εκτός από ποδοσφαιρικός επιστήμονας είναι και δάσκαλος ζωής, ίσως αυτός είναι ο στόχος του πια, απότοκο της αποστολής του: όχι, δεν είναι αυτοσκοπός του να «μας τα πει», αλλά, ενθυμούμενος αγνά την μικρούλα του, να εξηγήσει πως τα γεγονότα της ζωής έχουν ένα λόγο, για τον οποίο γίνονται. Και είναι διδακτικός, ακριβώς και επειδή είναι - και - επώδυνος. Τιμά έτσι τη μνήμη της, αποδεικνύοντας στην οικογένειά του, στον ίδιο πρωτίστως, πως η ζωή συνεχίζεται, γιατί αξίζει να συνεχιστεί. Με αποδοχή και γενναιότητα. 
«Ο θάνατος μου ψιθυρίζει στο αυτί: «Ζήσε», μου λέει, «έρχομαι»». Βιργίλιος . «Ζει άσχημα, όποιος δε γνωρίζει να πεθάνει καλά». Σενέκας . «Ευχαριστώ, μα δε χρειάζεται να κερδίσω το Champions League για να θυμάμαι την κόρη μου». Αισίως, Λουίς Ενρίκε . Η σημειολογία μίλησε ή ο ίδιος, μέσω αυτής. Όχι μόνο ζωγραφισμένη δις στο αριστερό χέρι του, μα κυρίως χαραγμένη ως «αστέρι» στην καρδιά του (και όχι μόνο στη δική του), που σίγουρα αναπόλησε το κυνηγημένο τους. Η απώλειά της το καθοριστικότερο μάθημα ζωής, η αποδοχή της ο σπουδαιότερος τίτλος του. Η ζωή του στον τάφο της, μέσω αυτού, χάρη και πέρα από αυτόν. Ένα αέναο σκοινί, μια αδιόρατη γραμμή ανάμεσα στο Memento mori και στο memento vivere. Τομή πνοής, πριν και μετά την ύπαρξη, εδώ και στο επέκεινα.
Η Σάνα του δεν ήταν ορατή πουθενά, μα βρισκόταν παντού, πάντα χαμογελαστή. Όπως στις τελευταίες στιγμές της πριν φύγει είχε πλάι τους αγαπημένους της, έτσι και η ίδια δεν τον άφησε μόνο - ήταν, άλλωστε, πάντα μαζί του(ς). Κατέβηκε από τον ουρανό κι έτρεχε διπλά στον συγκινημένο μπαμπά για να παίξει μαζί του νοητά στο απέραντο πάρκο του Μονάχου…
