Box to Box

Η κόντρα Κασπάροφ με τον Deep Blue και η Ελληνίδα σκακίστρια, που μας θύμισε εκείνο τον ανθρώπινο θρίαμβο, επί της τεχνητής νοημοσύνης!

Η κόντρα Κασπάροφ με τον Deep Blue και η Ελληνίδα σκακίστρια, που μας θύμισε εκείνο τον ανθρώπινο θρίαμβο, επί της τεχνητής νοημοσύνης!
Πέρασε στα ψιλά, οπως συμβαίνει συχνά στη χώρα, που μας απασχολεί περισσότερο από τα σπορ η συζήτηση για αυτά, και κυρίως η κουβέντα για τη διαιτησία. Η παρωδία στο Βόλο τα σκέπασε όλα, αλλά κόντρα στο ρεύμα θα ασχοληθώ, γιατί είναι κρίμα για την Σταυρούλα Τσολακίδου, που στα 23 χρόνια της, κατάφερε με μία κίνηση της στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στο σκάκι, να σχολιαστεί πολύ θετικά! Και μας έχει λείψει τόσο πολύ, αυτή η θετική πλευρά!
Γράφει ο Maverick

Η νίκη της Σταυρούλας Τσολακίδου στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, σε ένα άθλημα που αρκετοί δεν αντιλαμβάνονται πόσο δύσκολο είναι, αφού το σκάκι απαιτεί πνευματική συγκέντρωση στον υπέρτατο βαθμό, έγινε θέμα στο YouTube, σε ενα κανάλι το οποίο αριθμεί πάνω από 1 εκατομμύριο συνδρομητές!

Η νεαρή σκακίστρια, κέρδισε την αντίπαλο της, θυσιάζοντας το πιο δυνατό της πιόνι, δηλαδή τη βασίλισσά της, και αυτό συζητήθηκε παρά πολύ. Προσωπικά, με γύρισε πάρα πολύ πίσω, στα μέσα της δεκαετίας του '90 και σε μία ιστορία που τότε, ελάχιστoi σχολίασαν στην Ελλάδα, ειδικά σε μία εποχή των πάμπολλων αθλητικών εφημερίδων, με τους πηχυαίους τίτλους. Αν θυμάμαι καλά, μόνο το Sportime, εκείνη την εποχή, είχε δώσει προσοχή σε αυτή την απίθανη ιστορία της σύγκρουσης ανθρώπου και μηχανής.

Για να αντιληφθούμε αυτό που πρόκειται να συζητήσουμε, θα πρότεινα να πάμε αρκετά πίσω, και να σας εξηγήσω πώς ξεκίνησε η όλη κουβέντα.

Υπολογιστές που παίζουν σκάκι υπήρχαν από τη δεκαετία του 1950. Κάποιοι καλοί σκακιστές της εποχής, τους χρησιμοποιούσαν για να το κάνουμε λίγο πιο… εύπεπτο, ως αντιπάλους σε φιλικά παιχνίδια!

Όλα άλλαξαν το 1985, όταν ένας διδακτορικός φοιτητής, ο Φενγκ-Χσου, ανέπτυξε τον υπολογιστή «Chiptest», ο οποίος ήταν σχεδιασμένος για σκάκι, αλλά σε υψηλότερο επίπεδο, από όποιο άλλο προηγούμενό του.

Ο Χσου και ένας συμφοιτητής του, έπιασαν δουλειά στην IBM, και τέσσερα χρόνια αργότερα, ήταν τα μέλη της ομάδας του προγραμματιστή, Σι Τζέι Ταν, που ανέλαβε να κατασκευάσει έναν υπολογιστή, που θα είχε τη δυνατότητα να ανταγωνιστεί τους κορυφαίους σκακιστές!

Αυτός ο καινούργιος σούπερ υπολογιστής, ονομάστηκε Deep Blue, ο οποίος μπορούσε να έχει 100 εκατομμύρια υπολογισμούς το δευτερόλεπτο, άρα κάνετε μόνοι σας πόσους διαφορετικούς μπορούσε να υπολογίσει στα τρία λεπτά, που παραδοσιακά δίνονται σε έναν παίκτη, για να κάνει την κίνησή του!

Ο Γκάρι Κασπάροφ, που είχε γίνει ως παιδί θαύμα ο νεότερος παγκόσμιος πρωταθλητής στην ιστορία, έχοντας πια 12 παγκόσμιους τίτλους σερί, το 1996 ήταν πια ο καλύτερος παίκτης στην ιστορία. Εκεί, ορίστηκε να γίνει μια κόντρα απέναντι στον Deep Blue.

Ο γκραν μάστερ Κασπάροφ, ήταν διάσημος για τον απρόβλεπτο τρόπο που έπαιζε και κατάφερε να κερδίσει τον υπολογιστή, αλλάζοντας την στρατηγική του στη διάρκεια του παιχνιδιού. Τι ακριβώς είχε κάνει; Είχε θυσιάσει ένα πιόνι, κάτι που ο πανέξυπνος υπολογιστής δεν μπόρεσε να εκτιμήσει ως παγίδα, γιατί ενσυναίσθηση έχουν οι άνθρωποι, όχι οι μηχανές!

Εκείνη η νίκη σχολιάστηκε πολύ, έπαιξε μέχρι και στα δελτία ειδήσεων της εποχής, άσχετο εάν στις αθλητικές εφημερίδες, το αν θα έπαιζε την επόμενη Κυριακή ο Τζόρτζεβιτς, ο Βαζέχα, ο Σαβέφσκι, ήταν πολύ πιο σημαντικό, με εξαίρεση (και πάλι θα το πω) το εκπληκτικό Sportime, που είχε δημιουργήσει ο Χάρης Ξύδης. Η ικανότητα του γιγαντιαίου τεχνολογικού προϊόντος της IBM να αναλύει 100.000.000 κινήσεις είχε υποκλιθεί στη στρατηγική, αλλα κυρίως, ανθρώπινη ευφυΐα του Γκάρι Κασπάροφ!

Φυσικά, η IMB – τεχνικοί και γκραν μετρ – ρίχτηκαν ξανά με τα μούτρα στη δουλειά. Το τελικό μηχάνημα ήταν ένας υπερυπολογιστής 30 επεξεργαστών, ο οποίος έβαλε σε διάταξη 480 προσαρμοσμένα ολοκληρωμένα κυκλώματα, σχεδιασμένα ειδικά για να παίξουν σκάκι. Η νέα έκδοση της μηχανής είχε υποστεί απίστευτη βελτίωση στον τομέα της παράλληλης υπολογιστικής ισχύος, σε όλα τα τσιπ.

Ο Deep Blue είχε μετατραπεί σε… Deeper Blue. Έχοντας πλέον τη δυνατότητα επεξεργασίας 200.000.000 κινήσεων το δευτερόλεπτο! Αυτό σήμαινε ότι σε κάθε θέση λευκών και μαύρων στην σκακιέρα, μπορούσε να αναλύει κάθε πιθανή μεταβολή! Σε απλούς σκακιστικούς όρους, μπορούσε να δει έως 40 κινήσεις μπροστά.

Η εταιρία, για προφανείς διαφημιστικούς λόγους, ήθελε ρεβάνς από τον Ρώσο, μετά την ταπεινωτική ήττα! Το rematch, διαφημίστηκε παντού και ορίστηκε σε έξι παρτίδες,το Μάη του ’97. Η παγκόσμια απήχηση και η προβολή του ξεπερνούσε τα στενά όρια ενός αγώνα στο σκάκι. Για πρώτη φορά διοργανώθηκαν αναρίθμητες δημοσιογραφικές αποστολές στη Νέα Υόρκη, και τη σύγκρουση του καλύτερου όλων των εποχών στο σκάκι, κόντρα στον πανίσχυρο άψυχο αντίζηλο, που είχε προκύψει μέσα από την τεχνολογική εξέλιξη.

Ο Κασπάροφ αντιμέτωπισε το μηχάνημα και άλλαξε το στυλ του, υιοθετώντας μία στρατηγική που ο ξένος τύπος χαρακτήρισε «βλέποντας και κάνοντας»! Και αυτοί που ξέρουν να σχολιάζουν καλύτερα για το σκάκι, λένε πως αυτός ήταν και ο λόγος της ήττας του. Έπειτα από δύο ήττες και τρεις ισοπαλίες, στην τελευταία παρτίδα της 11ης Μαΐου, ο Κασπάροφ παραιτήθηκε, έπειτα από 19 κινήσεις και μόλις μία ώρα παιχνιδιού. Ήταν η πρώτη φορά στην καριέρα του που παραιτήθηκε, κάτι που ξάφνιασε, αφού φαινόταν σε πολλούς ειδικούς, πως ο Κασπάροφ είχε περιθώρια να κάνει και άλλη κίνηση.

Η πρώτη παρτίδα είχε κυλήσει όπως και το 1996. Ο Κασπάροφ έκανε το 1-0 με τα λευκά, δείχνοντας ικανός να στείλει στον κάδο των αχρήστων τον υπολογιστή.

Στη δεύτερη παρτίδα ο Κασπάροφ έκανε μια από τις συνήθεις του θυσίες πιονιού. Προς μεγάλη έκπληξη όλων, ο Deep Blue δεν έφαγε το θυσιασμένο πιόνι και η συνέχεια που επέλεξε άλλαξε τα δεδομένα! Ο πρωταθλητής αναστατώθηκε από την εξέλιξη. Ακολούθησε ένα παιδαριώδες λάθος για την κλάση του, όπως έγραψε ο ξένος Τύπος! Ενώ είχε την ευκαιρία να πάρει ισοπαλία με διαρκές «Σαχ», εγκατέλειψε την παρτίδα, φέρνοντας το σκορ στο 1-1. Ένας από τους μεγαλύτερους αναλυτές που υπάρχουν στην αμερικανική τηλεόραση σχετικά με το σκάκι, είπε πως ο Ρώσος παγκόσμιος πρωταθλητής, ερχόταν για πρώτη φορά αντιμέτωπος με αυτήν την εξέλιξη.

Ο Κασπάροφ, ήταν γνωστός για το απρόβλεπτο παιχνίδι του και την ικανότητα να μπερδεύει τον αντίπαλό του. Το παιχνίδι, όμως, που έμοιαζε εξαιρετικά περίπλοκο για μια μηχανή, η οποία ήταν υποτίθεται καταδικασμένη να «τσιμπάει» στο εύκολο πιόνι, ξαφνικά έβγαζε συναίσθημα και σκέψη! Ήταν κάτι αδιανόητο κι αυτό έμπλεξε τις σκέψεις στο μυαλό του Κασπάροφ. Οι κανονισμοί επέτρεπαν στους προγραμματιστές να κάνουν τροποποιήσεις στον υπολογιστή στα μεσοδιαστήματα, έτσι ώστε, να βελτιώνονται τα αδύνατα σημεία, που ενδεχομένως θα εμφάνιζε κατά τη διάρκεια των αγώνων, αλλά ο Κασπάροφ κατηγόρησε ανοιχτά την IBM για παραβίαση των κανόνων!

Για έναν ζωντανό θρύλο του παιχνιδιού, η «παρασπονδία» αυτή της IBM του παρέσυρε το μυαλό και πέραν του σοβαρού λάθους, με το οποίο έχασε τη δεύτερη παρτίδα, έχασε πλήρως την διάσημη αυτοκυριαρχία του, και αυτό ήταν ορατό, και στις επόμενες αναμετρήσεις.

Ο Κασπάροφ άλλαξε υιοθετώντας μια συντηρητική τακτική αναμονής. Αντί να δρα, παίρνοντας την πρωτοβουλία, περίμενε. Η ιδέα ότι ο Deep Blue ελέγχεται από ανθρώπους είχε σφηνωθεί και είχε «χαλάσει» το μυαλό του. Όπως σε κάθε τομέα της ζωής, η πτώση της αυτοπεποίθησης, οδήγησε σε απανωτά λάθη. Κατάφερε να μείνει στο παιχνίδι, με τρεις ισοπαλίες, από την τρίτη έως την πέμπτη παρτίδα.

Στην έκτη και τελευταία, η αλλαγή συσχετισμών ήταν καταλυτική. Το σκορ ήταν στο 2,5 2,5, και τότε ο υπολογιστής έκανε μια τολμηρή θυσία ίππου, αυτό που οι σκακιστές θεωρούν ως τον ορισμό της δημιουργικής φαντασίας!

Ο Κασπάροφ υπέπεσε σε νέο λάθος. Και τελικά παραιτήθηκε στην 19η κίνηση, μετά από μόλις μία ώρα! Ήταν η ευκολότερη ήττα της καριέρας του!

Ο άνθρωπος που αποτελούσε το mentality monster, όπως σχολίαζαν οι New York Times με μόλις 170 ήττες σε σύνολο 2.500 παρτίδων, είχε λυγίσει. Ήταν μια νίκη για την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, για να μπορέσει να νικήσει την ανθρώπινη νοημοσύνη, χρειάστηκε να αλλάξει την ψυχρή αντιμετώπιση των πραγμάτων και να… σκεφτεί! Κάποιοι, πιο ψύχραιμοι σχολιαστές, έγραψαν πως μέσα από την ήττα του, ο Κασπάροφ, ουσιαστικά υποχρέωσε το μηχάνημα να υποκλιθεί στην ανθρώπινη ευφυΐα.

Πολλοί τάχθηκαν, επίσης, με το μέρος του, στις καταγγελίες για καταπάτηση από πλευράς IBM, θεωρώντας πως είχε βρει τον τρόπο να υπάρχει ένας άνθρωπος πίσω από τον Deep Blue. Η άρνηση της εταιρίας να δεχτεί το αίτημα του Κασπάροφ για ρεβάνς και η αποσυναρμολόγηση του Deep Blue, μετά το τέλος της σύγκρουσης, βοήθησαν στην αναζωπύρωση των υποψιών!

Λένε, φυσικά, πως δεν υπάρχει κακή διαφήμιση από τη στιγμή που κάποιος συζητάει για σένα και αυτό αποτυπώθηκε με το κέρδος της IBM σε επίπεδο προβολής, που κατέγραψε αύξηση της χρηματιστηριακής της αξίας κατά 11,4 δισ. δολάρια μακροπρόθεσμα. O Deep Blue εκτίθεται σήμερα σε μουσείο αποσυναρμολογημένος!

Το 2003 ο Κασπάροφ τόλμησε να αντιμετωπίσει τα πιο εξελιγμένα μοντέλα των Deep Junior και X3D Fritz (με δυνατότητα υπολογισμού 3.000.000 κινήσεων το δευτερόλεπτο). Σε αμφότερες τις περιπτώσεις έφερε ισοπαλία (3-3 και 2-2), έχοντας βρει πάλι ισορροπία και τακτική, να κοντράρει στα ίσια την δύναμη των υπολογιστών. Γιατί η ανθρώπινη νοημοσύνη παραμένει, επειδή μπορεί να κάνει ανάλυση ψυχολογικά των δεδομένων και εκτίμηση δυσκολιών και καταστάσεων, με πολύ πιο αξιόπιστο τρόπο, από την οποιαδήποτε τεχνητή νοημοσύνη.

Ο Κασπάροφ αναφέρθηκε πολλές φορές στα χρόνια που ακολούθησαν στην επική αναμέτρηση του με το «θηρίο». Στο βιβλίο του «Deep Thinκing», που έγραψε μαζί με τον σκακιστικό συγγραφέα και δημοσιογράφο, Μιγκ Γκρίνγκαρντ, το 2017 υπάρχει όλη η αναφορά στα συναισθήματα που ένιωσε εκείνες τις μέρες στη Νέα Υόρκη.

Ερχόμαστε ξανά στο 2023 και αυτό το κορίτσι, η Σταυρούλα Τσολακίδου, επιβεβαίωσε πως ο άνθρωπος είναι μια μηχανή που έχει απαντήσεις! Και που πάντα θα είναι ένα βήμα πιο μπροστά από τις μηχανές, ακριβώς γιατί η ανθρώπινη ενσυναίσθηση, δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κανένα μηχάνημα!

www.bnsports.gr

Ρoή Ειδήσεων

Δείτε επίσης



0