Η ανάλυση δεδομένων, ένα αναπόσπαστο κομμάτι του ποδοσφαίρου της σημερινής εποχής, μία υπόθεση μερικών λεπτών, ίσως και δευτερολέπτων, τεράστιας σημασίας για μία ομάδα από τα... Φίτζι, έως την Premier League! Οι βάσεις της, όμως, τέθηκαν πολλές δεκαετίες πριν, μέσω μίας βιντεοκασέτας VHS, που έκανε συχνά-πυκνά το ακριβώς αντίθετο «δρομολόγιο»!
Μάρτιος 1986. Ένας φάκελος καταφθάνει στα νησιά Φίτζι, έχοντας κολλημένο πάνω του ένα γραμματόσημο από το Γουότφορντ της Αγγλίας. Παραλήπτης, ο Ρίτσαρντ Πόλαρντ. Στο εσωτερικό του βρίσκεται μία βιντεοκασέτα VHS και ένα γράμμα από τον Γκρέιαμ Τέιλορ, προπονητή της τοπικής ομάδας, εκείνη την εποχή.
«Θα παρακαλούσα η βιντεοκασέτα να επιστρέψει στην Αγγλία, μαζί με την ανάλυση του αγώνα της Γουότφορντ με την Τσέλσι για την First Division και με την Κρου Αλεξάντρα για το Milk Cup».
Ονομασίες σαφώς γνώριμες. Η First Division, o πρόγονος της σημερινής Premier League και το Milk Cup, το σημερινό League Cup.
Ναι, όσο απίστευτο κι αν μοιάζει, αυτός ήταν ο τρόπος ανάλυσης των παιχνιδιών των κορυφαίων ομάδων της Αγγλίας στα ‘80s! Μέσω μίας βιντεοκασέτας που ταξίδευε αρκετά χιλιόμετρα αεροπορικώς, αναλύονταν στο «χέρι» και επέστρεφε στο «Νησί» σε διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών!
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ο Πόλαρντ είχε ήδη δύο δεκαετίες καριέρας ως αναλυτής δεδομένων στο ποδόσφαιρο, χωρίς, ωστόσο, η ενασχόληση του να πρόκειται περί… παρθενογένεσης.
Η γνωριμία με τον «νονό»
Κατά τη δεκαετία του ’60, ο Τσαρλς Ριπ ήταν ο πρώτος που συνεργάστηκε άμεσα με επαγγελματικούς ποδοσφαιρικούς συλλόγους, ξεκινώντας από την Μπρέντφορντ το 1951. Η μεγαλύτερη αναγνώριση προς το πρόσωπό του, ωστόσο, ήρθε μέσω της Γουλβς.
Ο Πόλαρντ εμπνεύστηκε από το έργο του. Υπήρξαν αρκετές επισκέψεις στο σπίτι του, με ατελείωτες συζητήσεις γύρω από τον μαγικό κόσμο του ποδοσφαίρου.
Από την πρώτη τους επαφή, αντίκρισε το τεράστιο υλικό που είχε συγκεντρώσει ο Ριπ. Χιλιάδες αναλυμένοι αγώνες. Πάσες, προσπάθειες για γκολ, σημεία που οι ομάδες συνήθιζαν να κερδίζουν ή να χάνουν την κατοχή της μπάλας. Τόνοι χειρόγραφων σημειώσεων και τεράστιοι πίνακες με διαγράμματα από ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις.
Ο Ριπ είχε αναπτύξει τη δική του -μοναδική- τεχνική ώστε να συλλέγει στοιχεία για κάθε ομάδα, αλλά το γεγονός πως τα κατέγραφε με το χέρι, απαιτούσε χρόνο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα; Ο τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1958, όπου «ξόδεψε» περισσότερες από 80 ώρες για να σχηματίσει έναν πίνακα με τις πάσες Σουηδίας και Βραζιλίας.
Ο Πόλαρντ, πολύ σύντομα, θα έβρισκε τη λύση για γρηγορότερα αποτελέσματα.
Η «επανάσταση» ακούει στο όνομα… Άτλας!
«Όταν ξεκίνησε η επανάσταση των υπολογιστών, ολοκλήρωσα τις σπουδές μου πάνω στην εφαρμοσμένη πληροφορική. Ένα από τα μαθήματα μας, ήταν οι στατιστικοί υπολογισμοί. Σύντομα συνειδητοποίησα πως από τα δεδομένα του Ριπ, μόνο ένας υπολογιστής θα μπορούσε να πάρει το μέγιστο αποτέλεσμα!»
Αυτόν τον ρόλο έμελλε να τον αναλάβει ο Atlas 1, που πλέον βρίσκεται στο Μουσείο Επιστημών του Κένσινγκτον, αλλά από το 1964 έως το 1972 ήταν στο Gordon Square του Μπλούμσπερι, διαθέσιμος προς χρήση από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Όποιος ήθελε να τον χρησιμοποιήσει, όφειλε να παραδώσει τα έγγραφα προς ανάλυση στην γραμματεία και να επιστρέψει μετά από 24 ώρες, ώστε να παραλάβει τα εκτυπωμένα αποτελέσματα. Ακριβώς ό,τι έκανε ο Πόλαρντ τον Φεβρουάριο του 1969 και έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ολοκλήρωσε μία ανάλυση ποδοσφαιρικού αγώνα, μέσω υπολογιστή!
Από ένα υλικό 100 παιχνιδιών, που εστάλησαν από τον Ριπ, ο Πόλαρντ έβγαλε χρήσιμα συμπεράσματα για τις διαφορές μεταξύ της εκάστοτε νικήτριας και ηττημένης ομάδας. Η πραγματική «εκτόξευση» του έργου του, ωστόσο, ήρθε το 1975, όταν μετακόμισε σε έναν δρόμο, λίγα μέτρα μακριά από το σπίτι του προπονητή, Γκρέιαμ Τέιλορ.
Από τη σεζόν 1980/81, ο Πόλαρντ ξεκίνησε να αναλύει τα παιχνίδια της εξαιρετικά επιθετικής, υπό τις οδηγίες του Τέιλορ, Γουότφορντ.
«Θυμάμαι χαρακτηριστικά το δεύτερο παιχνίδι που ανέλυσα. Ήταν απέναντι στη Σαουθάμπτον, για το League Cup. Εμείς στη δεύτερη κατηγορία, αυτή στην πρώτη. Στην έδρα της χάσαμε με 4-0. Όταν ήρθαν στη δική μας, κερδίσαμε 7-1! Ανάλογη αξέχαστη βραδιά, το 4-1 επί της Νότιγχαμ Φόρεστ, που λίγους μήνες πριν είχε κατακτήσει το Κύπελλο Πρωταθλητριών!»
Ο Πόλαρντ δουλεύει υπό την επίβλεψη -και τη βοήθεια εννοείται- του Ριπ. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για τον ίδιο βρίσκεται το πόσες φορές καταφέρνει μία ομάδα να φέρει την μπάλα στο επιθετικό τρίτο και πόσες κερδίζει κατοχές μέσω πίεσης στον αντίπαλο, στο ίδιο σημείο του γηπέδου.
Όπως γίνεται αντιληπτό, ποδοσφαιρικά ζητούμενα του σήμερα, αναλύονταν πριν από 40 χρόνια!
Ο «σπόρος» των Expected Goals!
Σύντομα αποκτά θέση στο πανεπιστήμιο των νησιών Φίτζι, όπου συνεχίζει την ποδοσφαιρική ανάλυση, γράφοντας παράλληλα σε μία τοπική εφημερίδα.
«Θυμάμαι στο ημίχρονο του τελικού Κυπέλλου των Φίτζι εν έτει 1985, μιλώντας σε τοπικό ραδιόφωνο, είπα πως οι ομάδες είναι τόσο ισορροπημένες στους αριθμούς τους, που ακόμα και τα πέναλτι δύσκολα θα αναδείξουν τον νικητή. Αρκετές ώρες μετά, το παιχνίδι διακόπηκε λόγω σκότους, αφού έφτασαν ως το 12-12 στα πέναλτι!
Συνήθιζα να λέω τόσο στον αρχισυντάκτη της εφημερίδας, όσο και στους αναγνώστες της, πως είναι καλύτερα ενημερωμένοι για το ποδόσφαιρο από κάθε άλλη γωνιά του πλανήτη, παρότι δεν υπήρχε τηλεοπτική μετάδοση στα Φίτζι!»
Όπως εξομολογείται, η πρόσβαση στα βίντεο «έλυσε» τα χέρια των αναλυτών. Όσον αφορά το βίντεο του Γκρέιαμ Τέιλορ;
Όταν το ανέλυσε, ανακάλυψε πως η Γουότφορντ δέχεται περισσότερες φάσεις εντός περιοχής όταν έχει πολλούς αμυντικούς σε αυτήν!
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει, ωστόσο, στο γεγονός πως μελέτησε κάθε θέση από την οποία σημειωνόταν προσπάθεια για γκολ και ενημέρωσε τον Τέιλορ γι’ αυτό, μέσω ενός γράμματος τον Ιανουάριο του 1986. Λίγους μήνες αργότερα, δημοσίευσε μία εργασία επί του θέματος, με τίτλο «Ανάλυση Ποδοσφαιρικών Επιδόσεων και η εφαρμογή της στα σουτ», κάτι που δικαιολογημένα θεωρείται ως ο «σπόρος» που γέννησε τα σημερινά Expected Goals, γνωστά και ως xG!
Μέσω αυτής, κατάφερε να αποδείξει πως το 15% των σουτ εντός περιοχής καταλήγουν στα δίχτυα, ενώ εκτός αυτής, μόλις το 3%!
Ναι, στο σήμερα ίσως ακούγεται ως ένα δεδομένο στατιστικό, αλλά λογίζεται -και αποδεικνύεται- ως τέτοιο, λόγω της «επανάστασης» που έφεραν οι πρώτοι αναλυτές ποδοσφαίρου, όπως ο Τσαρλς Ριπ και ο Ρίτσαρντ Πόλαρντ, πριν πολλές πολλές δεκαετίες.
Πηγή: bbc.com
Φάνης Τσοκανάς
www.bnsports.gr
